Anesteziyoloji ve Reanimasyon, sağlık sorunlarının tedavisinde uygulanacak tüm cerrahi operasyonların ilk basamağını oluşturan ve cerrahi işlemi başlatma yetkisini taşıyan bölümdür. Hastanın acı duyumunu önlemek ve reflekslerini azaltmak için verilen tüm ilaçlar, anestezi ve reanimasyon uzmanının sorumluluğu altındadır. Anestezi uygulamaları ilaçlarla sağlanırken, reanimasyon yöntemleri için kalp masajı ve suni teneffüs gibi uygulamalara başvurulur. Anestezi, hastanın yaşamsal değerleri sağlıklı aralıktayken gerçekleştirilirken, reanimasyon uygulamaları için yaşamsal değerlerin durması ya da düşmesi gerekmektedir.
Anestezi ve reanimasyon birimi, özellikle ameliyat sırasında ortaya çıkabilecek olası sorunları gidermek açısından büyük öneme sahiptir.
Anestezi süreci, yalnızca tıp fakültesi sonrası eğitimini Anesteziyoloji ve Reanimasyon üzerine tamamlayarak uzmanlık alan kişiler tarafından yönetilebilir. Ancak ameliyatlar sırasında anestezi teknikerleri, cerrahlar, anestezi uzmanları ve hemşirelerin işbirliği gereklidir.
Anestezi ve Reanimasyon Bölümü Nedir?
Anestezi ve reanimasyon bölümü, sağlık durumu kritik olan hastaların tanı ve tedavisi amacıyla hastaların ameliyat öncesi, ameliyat sırası ve sonrasındaki muayeneleri yapan, gerekli takip ve tedavilerini düzenleyen ve gerektiğinde ameliyatı yapan hekim ve sağlık personeline rehberlik eden bir tıbbi branştır.
Anesteziyoloji ve Reanimasyon Neye Bakar? Görevleri Nelerdir?
- Hastanın sağlık durumunu inceler ve hastayı muayene eder.
- Yapılmasını istediği tetkikleri tedavi ve bakımı gerekli gördüğü konsültasyonları önerir.
- Muayene sonucuna ve hastalığınıza göre size en uygun anestezi yöntemini, ameliyathaneye gelişinizden itibaren yaşayacağınız süreci ve yapacaklarını anlatır, varsa sorularınızı yanıtlar.
- Ameliyat Süresince ağrı duymamanız için gerekli ilaçları uygular, ameliyat sonuna kadar hastanın genel sağlık durumunu takip eder.
- Ameliyattan sonra anestezistin görevi hastayı anesteziden uyandırarak çıkarmaktır. Ameliyat sonrası ortaya çıkan ağrılar, anestezist tarafından planlanan bir yöntemle özel cihazlar yardımı ile sizin kontrolünüz altında (hasta kontrollü analjezi) kontrol altına alınmaktadır.
- Anestezi ve Reanimasyon bölümü yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastalarla da ilgilenir. Hastaların yaşam değerlerini yakinen takip etmek, gerekli durumlarda reanimasyon yöntemleri ile hastayı geri döndürmek, ölüm riski yaratan durum engellenene kadar hastanın hayatta kalmasını sağlamak gibi görevleri üstlenmektedirler.
- Anestezistler ayrıca Algoloji kliniklerinde ağrı tedavisi konusu ile de ilgilenerek hastaların kronik ağrı sorunları karşısında gereken uygulamaları yapmaktadır.
Anestezi Öncesi Değerlendirme Nedir?
Anestezi uzmanı doktor hasta ile tanışır ve hastanın sağlık durumu ile ilgili değerlendirmeler yapar. Bu değerlendirmeyi yaparken,
- Hastanın genel sağlık durumu, varsa hastalıkları ile ilgili bilgi
- Alerji durumu, ilaç alerjileri
- İlaç kullanımı
- Daha önce geçirdiği ameliyatlar, bu ameliyatlar sırasında kullanılan cerrahi yöntem ve anestezi tekniği hakkında bilgi edinir.
Ameliyatın ve hastanın güvenliği için içinde bulunulan sağlık durumu çok önemlidir. Gerekirse, ameliyat öncesi var olan hastalıklar gözden geçirilir, ameliyata engel teşkil edip etmedikleri tartışılır, tedaviler yeniden düzenlenir.
Anestezi Çeşitleri
Gerekli durumlarda müdahaleyi kolaylaştırmak ve ağrıyı azaltmak ya da tamamen ortadan kaldırmak için uygulanan anestezi türleri birkaç başlık altında toplanabilir. Diğer hekim ve cerrahlar tarafından uygulanacak müdahalenin türüne ve uzunluğuna bağlı olarak anestezi uzmanı; genel, bölgesel, lokal anestezi ve sedasyon uygulamaları arasından seçim yapar. Gerekli gördüğü anestezi işlemlerini hastaya uygular. Anestezi çeşitleri arasında bulunan ve genel anestezinin bir parçası olan sedasyon, genel olarak hastayı rahatlatmak, hafif bir uyku hâli yaratmak için uygulanır.
Temelde 3 farklı anestezi yöntemi bulunur. Bu yöntemler:
- Genel Anestezi: Bilincin tamamen kapanmasını sağlayan anestezi yöntemidir. Uzun sürecek ya da büyük çaptaki ameliyatlar için tercih edilir. Genel anestezi süresi, ameliyatın türüne ve süresine bağlı olarak tamamen değişkendir.
- Lokal Anestezi: Yalnızca kesi yapılacak bölge ve yakın çevresinin uyuşturulması ile gerçekleştirilir. Dikiş sayısının ve komplikasyon riskinin düşük olduğu, küçük çaptaki cerrahi operasyonlar için tercih edilir. Abse drenajı, ben alınması, diş çekimi, sünnet, dermatolojik ve estetik girişimler gibi işlemlerde sıklıkla uygulanır. Hastanın yoğun stres altına girmesi ya da çok fazla paniğe kapılması halinde anestezi uzmanları gerekli müdahaleleri yaparak ve hastanın yatıştırılmasını sağlayacaktır. Yaklaşık 15 dakika içinde etkisini gösteren bu anestezi türü ile bilinç ve duyu kaybı olmadan sadece işlemin yapıldığı alan uyuşturulur.
- Bölgesel Anestezi: Ameliyatın yapılacağı alanın tamamı uyuşturuluyorsa (kolun ya da gövdenin tamamı gibi) bölgesel anestezi adı verilir. Operasyon sırasında hastalar baygın değildir. Ancak sedasyon uygulaması ile yatıştırılmaları sağlanır. Bazı ameliyatlarda ve özellikle doğumda sıklıkla kullanılan bölgesel anestezi türüdür. Kendi arasında 4 farklı şekilde uygulanır:
- Epidural Anestezi:Omurların arasına yerleştirilen kateter ile anestezi ilacı verilir. Bu işlem küçük bir iğne yardımıyla yapılır. Operasyon sonrasında hareket kaybı komplikasyonu yaşanmaz. Anestezi uygulandıktan yaklaşık 15 dakika sonra ağrı hissi baskılanır. Epidural anestezinin avantajları:
- Doğum sancılarının giderilmesinde etkilidir.
- Bilinç açıktır, ancak operasyon esnasında acı hissedilmez.
- Uygun zamanda uygulandığında doğumu hızlandırır.
- Hasta, işlem sonrasında ayağa kalkıp yürüyebilir
- Spinal Anestezi: Anestezi ilacının omurların arasına doğrudan verilmesi ile uygulanır. Anestezi sonrasında bel altında kalan bütün uzuvlar his kaybı yaşar. Operasyondan sonraki 6 saate kadar bu his devam edebilir. sezaryen veya normal doğum öncesinde uygulanabilir. Sezaryen ile doğum esnasında herhangi bir ağrı ya da acı hissedilmeyen ve doğumun gerçekleşmesinin hemen ardından annenin bebeğini kucağına alabilmesini mümkün kılan anestezi tipidir.Spinal anestezinin avantajları:
- Anestezi hızla etki eder.
- Bilinç açık olmasına rağmen acı hissedilmez.
- Mide bulantısı ve kusma hissi olmaz.
- Ameliyat sonrası yeme ve içme mümkündür.
- Epidural-Spinal Anestezi: Her iki uygulamanın birlikte kullanılması ile gerçekleştirilir. En sık kullanıldığı durum sezeryan ile gerçekleşen doğumlardır. . Epidural anestezi ile ağrı duyusu olmamasına rağmen hasta operasyon esnasında dokunma ve dokuların çekilmesini hissedebilir, ancak spinal anestezi ile kombine olarak uygulandığında bu his de ortadan kalkar. Diğer avantajları ise şöyledir:
- Genel anesteziye göre verilen ilaçlar bebeğe ulaşmaz.
- Genel anesteziye göre iyileşme ve toparlanma hızlıdır.
- Bilincin açık olması sayesinde annenin bebeği ilk anda kucağına alabilmesi mümkün olur.
- Ağrı ve acı hissi yoktur.
- Sinir Bloğu: Bacaklar ve kollar gibi uzuvların ameliyatlarında tercih edilir. Ameliyat bölgesindeki sinirlerin hissizleştirilmesi prensibi ile uygulanır.
Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanlar Görevleri Nelerdir?
- Hastaların ameliyat sürecinin herhangi bir döneminde şiddetli ve rahatsız edici bir ağrı yaşamasının önlenmesine yönelik girişimlerde bulunurlar,
- Ameliyat sonrası sürecin hasta ve doktor açısından daha konforlu olmasını sağlamaya çalışırlar,
- İyileşme sürecinin hızlandırılmasına yönelik tedavileri düzenlerler,
- Hastaların ameliyat esnasında uyutularak operasyona müdahale etmelerini engellerler,
- Ameliyat sırası ve sonrasındaki süreci hatırlamamalarını sağlayarak hastaların psikolojilerinin olumsuz etkilenmesini önlerler.
Anestezi ve Reanimasyon Biriminin Operatif Girişimler Dışındaki Diğer Görevleri
Anestezi ve reanimasyon bölümü, diğer birçok dahili ve cerrahi tıbbi branşlar gibi geniş bir yelpazeye sahip multidisipliner bir tıbbi branştır. Anestezi ve reanimasyon uzmanlarının ameliyathane harici başka bölümlerde de birtakım görevleri bulunmaktadır.
- Yoğun Bakım: Reanimasyon (resüsitasyon) bölümümüzde;
- Ameliyat sırasında uyutulan hastanın uyandırılmasına yönelik girişimlerde bulunuyoruz.
- Çeşitli nedenlerle sağlık durumları kritik olan hastaları mümkünse temel tedavilerle, gerekirse ileri yaşam desteği yöntemleri ile yaşatmaya çalışıyoruz.
- Sağlık durumlarını mümkün olabilecek en iyi seviyeye getirmeye yönelik tedavileri en güncel protokoller ışığında düzenliyoruz.
Ameliyatlar sırasında hastaların yaşamsal bulgularının yakından izlenmesi ve durumu kötüleşen hastaların erken yaşamsal müdahalesine yönelik kazandıkları tecrübeler nedeniyle çoğu yoğun bakım ünitesi, anestezi ve reanimasyon uzmanları tarafından yönetilmektedir.
- Algoloji: Çoğu insan, hayatlarının herhangi bir döneminde çeşitli faktörlerin neden olduğu birtakım vücut ağrılarından şikayetçidir. Ağrı oluşumunun fizyopatolojisinin son yıllarda daha net bir biçimde ortaya çıkarılması sonucu algoloji bölümü de tıp camiasında yerini sağlamlaştırmaya başlamıştır. Algoloji uzmanları, anestezik materyallerle ağrının azaltılması işlemlerini sadece ameliyat sürecinde değil, günlük hayatta yaşanılan akut veya kronik ağrı durumlarının tedavisinde de kullanırlar. Kronik ağrı, altta yatan bir hastalığın belirtilerinden birisi olabilse de, sebebi bilinmeyen kronik ağrılar da vardır. Bu nedenle günümüzde kronik ağrılar, tek başına bir hastalık olarak değerlendirilmeye başlanmıştır. Algoloji bölümünün amacı, hastaların mümkün olabilecek en az şiddette ağrılar ile daha konforlu bir yaşam sürdürülmesine olanak sağlamaktır. Kronik ağrısı olan hastalar, hastanemizde multidisipliner bir yaklaşımla ve tüm dünyanın kabul ettiği temel bilimsel protokollere uygun bir şekilde tedavi edilmektedir.
Bölümümüzde Anesteziye Yönelik Yapılan Girişimler
Anestezi ve reanimasyon bölümümüzde yapılan birçok girişimsel yöntemler sayesinde hastalarımızın ameliyat sürecini acısız ve ağrısız bir şekilde geçirmelerine yardım etmekteyiz. Anestezi bölümünce uygulanan anestezi türleri şu şekilde sıralanabilir:
- Genel Anestezi: Ameliyat esnasında hastanın bilincinin kapalı olmasını sağlayan anestezi türüdür. Bu işlemde genel anestezikler olarak bilinen ilaçlar ve malzemeler kullanılır. Toplardamardan verilen intravenöz anestezikler veya oksijenle inhalasyon yoluyla verilen inhalasyon anestezikleri aracılığıyla ameliyat esnasında hastanın uyutulması sağlanır. Verilen olan anesteziğin türü ve miktarı hastanın yaşına, kilosuna, var olan kronik hastalıklarına ve genel sağlık durumuna göre belirlenir.
- Bölgesel Anestezi: Vücudun kol, bacak, göğüs gibi belirli bir bölümünün enjeksiyon yoluyla lokal olarak uyuşturulması işlemine bölgesel anestezi denir. Bu anestezi türü;
- İlacın omuriliğe doğrudan verilmesi işlemi olan spinal anestezi,
- Kateter aracılığıyla omuriliğe ilacın verilmesini sağlayan epidural anestezi,
- Özellikle ekstremitelerin sinirlerinin devre dışı bırakılması ile ameliyatlarda tercih edilen bölgesel sinir bloğu gibi farklı yöntemlerle uygulanabilir.
- Lokal Anestezi: Sadece işlemin yapılacağı sınırlı bir bölgenin uyuşturulmasıdır. Bu anestezi türü, operasyonu yapan doktor tarafından da uygulanabilir. Ancak anestezi ve reanimasyon uzmanı, hastanın yaşamsal belirtilerinin izlenmesinin gerektiği kritik durumlarda da gerekirse hekime yardımcı olabilir.
